منتظر المهدی

مریم میرزا خانی یکی از دانشمندان ایرانی در عرصه ریاضیات در جهان بود ایشان فرزندی از شهر تهران بودند وی خود را عاشق کتاب و نویسندگی در دوران کودکی معرفی میکند و علاقه زیادی به مطالعه مخصوصا کتب رومان داشت ایشان استاد دانشگاه استنفورد شد و در سال 2014 برنده بالاترین مدال جایزه ریاضی که فیلدز نام داشت شد او ابتدا در دانشگاه شریف مشغول تحصیل بود و برای ادامه تحصیل در رشته ریاضیات به دانشگاه هاروارد رفت و به سرپرستی شخصی به نام مک مولن دکتراا گرفت.

برای مطالعه بیشتر زندگی این شخص به سایت ویکی زندگی مراجعه نمائید.

زندگی نامه مریم میرزا خانی

مریم میرزاخانی در ۲۲ اردیبهشت ماه ۱۳۵۶ (۱۲ مه ۱۹۷۷ میلادی) در تهران به دنیا آمد. او سومین فرزند خانواده‌‌ای نیکوکار و اهل فرهنگ و دانش بود. پدر مریم، مهندس «احمد میرزاخانی»، از اهالی روستای فشندک طالقان استان البرز و رئیس هیئت مدیره مجتمع آموزشی نیکوکاری رعد بود. دوران کودکی مریم با عشق به کتاب و نویسندگی و خواندن رمان‌های متفاوت سپری‌ شد. او خود درباره این دوران از زندگی‌اش چنین می‌گفت:

وقتی که بچه بودم رویایم این بود که نویسنده شوم. هیجان‌انگیزترین لحظاتم را به خواندن رمان می‌گذراندم، در واقع هر چیزی را به دستم می‌رسید می‌خواندم.
مریم میرزاخانی پس از اتمام تحصیلات ابتدایی،‌ در آزمون ورودی مدارس سمپاد (سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان) شرکت کرد و وارد دبیرستان فرزانگان تهران شد. میرزاخانی به‌همراه دوست و همراه همیشگی‌اش، «رویا بهشتی زواره»، اولین دخترانی بودند که به تیم المپیاد ریاضی ایران راه یافتند و  مدال‌های طلا و نقره المپیاد را با خود به خانه آوردند. او توانست در سال سوم و چهارم دبیرستان (سال‌های ۱۳۷۳ و ۱۳۷۴) مدال طلای المپیاد ریاضی کشوری را کسب کند و با شرکت در المپیاد ریاضی جهان، نام خود را بر سر زبان‌ها بیندازد.

مریم میرزاخانی اولین دانش‌آموز ایرانی بود که نمره کامل را در المپیاد جهانی ریاضی در کانادا به‌دست آورد؛ او در دو سال پیاپی (۱۹۹۴ هنگ‌کنگ و ۱۹۹۵ کانادا) برنده مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی شد و رکورد کسب مدال طلا در دو سال را نیز در بین محصلان ایرانی از آن خود کرد. مریم از تاثیر مثبت محیط دبیرستان بر زندگی علمی خود ابراز رضایت می‌کرد:

من به دبیرستان ممتاز فرزانگان در تهران رفتم و در آنجا اساتید بسیار خوبی داشتم.
مریم میرزاخانی به‌همراه رویا در سال ۱۳۷۴ وارد دانشگاه صنعتی شریف شد و دوره کارشناسی خود را در این دانشگاه به پایان رساند. میرزاخانی در این زمان به‌عنوان همکار در پژوهشگاه دانش‌های بنیادی مشغول بود و همچنین اثبات ساده‌ای برای قضیه شُر یافت که ماهنامه انجمن ریاضی آمریکا آن را به چاپ رساند. مریم درباره علاقه و استعدادش در حل مسائل ریاضی می‌گفت:

من برای حل مسائل ریاضی فرمول خاصی ندارم. گاه احساس می‌کنم در یک جنگل گم شده‌ام. همه دانسته‌هایم را به کار می‌گیرم تا یک راهی پیدا کنم و حقه‌ای بزنم. بالاخره با قدری هم شانس یک‌باره خود را انگار بالای تپه‌ای می‌رسانم که از آن جا همه چیز روشن دیده می‌شوند.

در اسفندماه سال ۱۳۷۶ اتفاق ناگواری در زندگی تحصیلی مریم رخ داد که بعدها تحت عنوان حادثه تصادف مریم میرزاخانی از آن یاد شد. در آن سال بیست و دومین دوره مسابقات ریاضی دانشجویی در اهواز برگزار شد و تیم متشکل از  مریم میرزاخانی، ایمان افتخاری و حسین نمازی در مسابقه، رتبه اول کشور را کسب کردند. اتوبوس حامل دانشجویان ریاضی شرکت‌کننده در مسابقات از اهواز راهی تهران بود که بین راه،‌ در دره سقوط کرد و ۶ دانشجوی ریاضی دانشگاه صنعتی شریف، که اغلب از برگزیدگان المپیادهای ریاضی ملی و بین‌المللی به حساب می‌آمدند،‌ جان خود را در این حادثه از دست دادند و مریم از جمله بازماندگان این حادثه دلخراش بود.

 پس از‌ آن، میرزاخانی برای ادامه تحصیل،‌ بورسیه دانشگاه هاروارد را دریافت و به آمریکا مهاجرت کرد. او در کلاس‌های «کورتیس مک مولن» (Curtis T. McMullen)، از ریاضی‌دانان برجسته و برندگان جایزه فیلدز، حاضر و در سال ۲۰۰۴ به سرپرستی و راهنمایی وی، موفق به کسب مدرک دکتری از دانشگاه هاروارد شد. پروفسور مک‌مولن روزهای دانشجویی مریم را این‌گونه به خاطر می‌آورد:

 وقتی مریم برای اولین بار به دفتر کار من آمد و با او بیشتر آشنا شدم، نوع سوالاتش با دیگر دانشجویان متفاوت بود. مریم ذهنی تصویری و تخیلی داشت (imaginative) و هر مسئله ریاضی را مثل یک داستان طرح و تعریف می‌کرد. او در کلاس‌ها سوالات زیادی می‌پرسید و با عجله به فارسی یادداشت بر‌می‌داشت.
بعد از اخذ مدرک دکتری، مریم میرزاخانی با سمت استادیار در دانشگاه پرینستون مشغول به کار شد و تا سال ۲۰۰۸ و رسیدن به درجه استاد تمامی، در این دانشگاه به کار خود ادامه‌ داد. این در حالی بود که در سال ۲۰۰۵ میلادی، نام مریم میرزاخانی به‌عنوان یکی از ۱۰ ذهن جوان جهان، در نشریه پاپیولار ساینس آمریکا (Popular Science) مطرح شد

مرگ مریم میزا خانی

در ابتدای تابستان سال ۲۰۱۷ میلادی (تیرماه ۱۳۹۶ خورشیدی)، مریم به‌دلیل بیماری سرطان سینه در بیمارستان بستری شد. بیماری سرطان او از چهار سال قبل تشخیص داده شده و پس از این مدت به مغز استخوان مریم سرایت کرده بود. همسر مریم میرزاخانی درباره او چنین می‌گوید:

مریم بعد از تشخیص سرطان گفت زندگی عادلانه نیست، وقتی که در خانواده خوب و با هوش زیاد به‌دنیا آمدم، هم نبود پس الان هم شکایتی ندارم. برنامه واضحی داشت و کاملا می‌دانست می‌خواهد چه بکند. وقتی او را الگو می‌دانستند از خودم می‌پرسیدم چطور ممکن است!؟ چراکه پیروی از او آسان نبود زیرا او انسان خاصی بود، ذهن قوی داشت و می‌دانست از زندگی چه می‌خواهد.
والدین مریم برای دیدار و مراقبت از دختر خود به آمریکا رفتند؛ اما فرصت زندگی کوتاه او به سرعت تمام شد. مریم میرزاخانی در ۲۴ تیرماه ۱۳۹۶ خورشیدی و زمانی ‌که تنها ۴۰ سال از عمر پربارش می‌گذشت، در بیمارستانی در کالیفرنیا درگذشت؛ اما نامش برای همیشه در تاریخ جاودانه شد. «مارک تسیر لاوین» (Marc Tessier-Lavigne)، رئیس دانشگاه استنفورد، در سوگ مریم میرزاخانی نوشت:

او یک ریاضیدان، نظریه‌پرداز درخشان و در عین حال متواضع بود که جوایز را فقط به این دلیل دریافت می‌کرد تا برای دیگر زنان الهام‌بخش باشد تا مسیر وی را در پیش بگیرند. مریم خیلی زود از میان ما رفت؛ اما تاثیری که روی هزاران زن گذاشت تا با الهام‌گیری از او به تحصیل در ریاضیات و علوم روی آورند، پایدار خواهد ماند. سهم او به‌عنوان یک دانشمند و نقش اساسی وی مهم و پایدار است و جای او در اینجا، دانشگاه استنفورد و در سراسر دنیا، عزیز و خالی خواهد بود

پیکر مریم میرزاخانی به‌دلیل حضور دخترش در آمریکا، در آرامگاه «لاس گاتوس مموریال پارک» (Los Gatos Memorial Park) شهر سن خوزه در ایالت کالیفرنیا و در مراسمی خصوصی به خاک سپرده شد.

جوایز و افتخارات مریم میرزاخانی
در میان جوایز مریم میرزاخانی مدال فیلدز اهمیت ویژه‌ای دارد؛ چراکه بالاترین نشان علمی رشته ریاضیات است و مریم اولین زن در جهان محسوب می‌شود که موفق به دریافت این جایزه علمی ارزشمند شد.  این مدال را در سال ۲۰۱۴ و در کنفرانس جهانی ریاضیات در سئول به وی اهدا کردند و توصیف رسمی کمیته مدال فیلدز از دستاورد مریم میرزاخانی چنین بود:

چیره‌دست در گستره قابل‌توجهی از تکنیک‌ها و حوزه‌های متفاوت ریاضی، او تجسم ترکیبی کمیاب است از توانایی تکنیکی، بلندپروازی جسورانه، بینش وسیع و کنجکاوی ژرف.

سایر افتخارات و جوایز پرفسور مریم میرزاخانی به شرح زیر است:

مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی هنگ‌کنگ با امتیاز ۴۱ از ۴۲ در سال ۱۹۹۴
مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی کانادا با نمره کامل در سال ۱۹۹۵
همکار پژوهشگاه دانش‌های بنیادی تهران از ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۹
برنده جایزه افتخاری دانشگاه هاروارد در سال ۲۰۰۳
برنده جایزه برترین فارغ‌التحصیلان دانشگاه هاروارد در سال ۲۰۰۳
برنده جایزه پژوهشگر برتر بنیاد ریاضیات کلی در سال ۲۰۰۴
برنده جایزه ای‌ام‌اس بلومنتال در سال ۲۰۰۹
دعوت به کنگره بین‌المللی ریاضیات در سال ۲۰۱۰ برای سخنرانی در مورد توپولوژی و سیستم‌های پویا و معادله دیفرانسیل معمولی
برنده جایزه ستر از طرف انجمن ریاضی آمریکا در سال ۲۰۱۳
انتخاب به‌عنوان یکی از ۱۰ فرد مهم سال ۲۰۱۴ از سوی مجله نیچر
برنده جایزه بنیاد ریاضیات کلی در سال ۲۰۱۴
سخنران مدعو کنگره بین‌المللی ریاضی در سال ۲۰۱۴
برنده مدال فیلدز در سال ۲۰۱۴ در سئول کره جنوبی
عضویت در فرهنگستان علوم فرانسه در سال ۲۰۱۵
عضویت در مجمع فیلسوفان آمریکا در سال ۲۰۱۵
عضویت در آکادمی ملی علوم آمریکا در سال ۲۰۱۶
عضویت در فرهنگستان هنر و علوم در سال ۲۰۱۷